Het proces om koffie cafeïnevrij te maken begint altijd met groene, ongebrande koffiebonen. Het doel is om zoveel mogelijk cafeïne te verwijderen zonder de smaak van de koffie aan te tasten. Hoewel er verschillende methoden bestaan, hebben ze allemaal als uitgangspunt dat de cafeïne selectief uit de bonen wordt geëxtraheerd. Hieronder worden de drie meest gebruikte methoden uitgelegd:

1. Oplosmiddelenproces

Dit is een van de meest gebruikte methoden en maakt gebruik van chemische stoffen om de cafeïne uit de bonen te halen. Het proces verloopt als volgt:

• De koffiebonen worden gestoomd om de celstructuur te openen en de cafeïne toegankelijk te maken.
• Vervolgens worden de bonen behandeld met een oplosmiddel zoals methyleenchloride of ethylacetaat, dat de cafeïne oplost.
• Daarna worden de bonen gewassen en gestoomd om restanten van het oplosmiddel te verwijderen.

Hoewel deze methode effectief is en de smaak van de bonen grotendeels intact laat, roept het gebruik van chemische stoffen soms zorgen op. De resterende hoeveelheden oplosmiddel zijn echter zeer klein en worden streng gecontroleerd.

2. Swiss Water Process

Dit is een chemievrije methode die gebruik maakt van water en een koolstoffilter om de cafeïne te verwijderen. Het proces werkt als volgt:

• De bonen worden geweekt in heet water, waardoor zowel de cafeïne als smaakstoffen vrijkomen.
• De vrijgekomen cafeïne wordt met behulp van actieve koolstoffilters uit het water verwijderd.
• Het water, dat de smaakstoffen nog bevat, wordt teruggevoerd naar een nieuwe lading bonen.

Deze methode is populair bij milieubewuste consumenten en wordt vaak toegepast op biologische koffie, omdat er geen chemische stoffen worden gebruikt. De smaak blijft bovendien beter behouden.

3. CO₂-methode (superkritisch kooldioxideproces)

Bij deze geavanceerde techniek wordt gebruik gemaakt van kooldioxide (CO₂) in een superkritische toestand, een fase tussen vloeibaar en gasvormig. Het proces verloopt als volgt:

• De bonen worden onder hoge druk behandeld met superkritisch CO₂, dat selectief de cafeïne oplost.
• De opgeloste cafeïne wordt vervolgens uit het CO₂ geëxtraheerd.

Deze methode is zeer effectief en behoudt de smaak van de koffie beter dan andere methoden. Het is echter een duur proces en wordt voornamelijk gebruikt voor premium koffie.

Heeft dit invloed op de smaak?

Bij alle methoden wordt geprobeerd om de smaakstoffen van de bonen zoveel mogelijk te behouden. Toch kan er een subtiel verschil in smaak zijn tussen gewone en cafeïnevrije koffie, afhankelijk van de gebruikte methode. De Swiss Water Process en de CO₂-methode staan bekend om het beste behoud van smaak.

Met deze technieken kan de cafeïne effectief worden verwijderd, zodat je kunt genieten van een kop koffie zonder de stimulerende werking van cafeïne.

Caffeïnevrije koffie is een populaire keuze voor mensen die van koffiesmaak houden, maar de effecten van cafeïne willen vermijden. Toch is het goed om te weten dat “caffeïnevrij” niet betekent dat er helemaal geen cafeïne in zit. Volgens de Europese wetgeving mag koffie als “caffeïnevrij” worden bestempeld wanneer minstens 97% van de oorspronkelijke cafeïne uit de bonen is verwijderd. Dit betekent dat er nog een klein restpercentage cafeïne in de koffie kan achterblijven. Gemiddeld bevat een kop cafeïnevrije koffie in Europa tussen de 0,1% en 0,3% van de oorspronkelijke hoeveelheid cafeïne.

In de Verenigde Staten gelden strengere eisen. Daar mag koffie pas “decaffeinated” worden genoemd als 99,9% van de cafeïne uit de bonen is gehaald. Hierdoor kan de resterende hoeveelheid cafeïne in Amerikaanse decaf-koffie vaak lager zijn dan in Europese varianten. Deze verschillen in regelgeving hebben invloed op het cafeïnegehalte en maken duidelijk dat “caffeïnevrij” geen universele norm is.

De exacte hoeveelheid resterende cafeïne hangt ook af van de gebruikte methoden om de cafeïne uit de bonen te verwijderen. Bij de meeste processen wordt gewerkt met groene, ongebrande bonen. Technieken zoals het gebruik van oplosmiddelen, de Swiss Water Process of het CO₂-proces kunnen vrijwel alle cafeïne verwijderen zonder de smaak van de koffie teveel aan te tasten. Toch blijft het onvermijdelijk dat er sporen van cafeïne achterblijven, omdat het een natuurlijk bestanddeel van de koffieboon is.

Voor consumenten betekent dit dat een kop caffeïnevrije koffie nog steeds een zeer milde stimulerende werking kan hebben. Dit kan vooral van belang zijn voor mensen die extreem gevoelig zijn voor cafeïne of die om medische redenen cafeïne volledig moeten vermijden.

Of je koffie nu in Europa of de VS koopt, de labeling van caffeïnevrije koffie kan kleine verschillen in cafeïnegehalte met zich meebrengen. Voor de meeste drinkers is het resterende gehalte echter zo laag dat het in de praktijk nauwelijks merkbaar is. Als je volledig zeker wilt zijn van een zo laag mogelijk cafeïnegehalte, kun je letten op de specifieke productiemethode of kiezen voor koffie die voldoet aan de strengste normen. Zo kun je genieten van de smaak van koffie, zonder de effecten van cafeïne.